Համաճարակի լույսը

Ամենաշատ քննարկվող թեման շարունակում է մնալ համաճարակը։ Ես ոչ մի անգամ վախ չեմ տեսել այս ամենի մեջ, բայց մտահոգություն ունեցել եմ։ Գնահատու՞մ եք արդյոք այս ժամանակը, թե՞ միայն նկատում եք դրա կորուստը։ Ժամանակը չի սիրում իրեն չգնահատողներին, և այդ մարդկանց դուրս է թողնում ընթացքից։ Շատ շատերը միայն նկատում են այս ժամանակի կորուստը։ Իմ կարծիքով կյանքում ամենամեծ կորուստը ժամանակն է, որը անվերադարձ է։ Եթե անգամ հնարավորություն չունես այս ժամանակում ինչ որ բան անելու՝ կարող ես պարզապես մտածել։ Մտածիր երազանքներիդ մասին, և ստեղծիր դեպի այն տանող ճանապարհը։ Ին՞չ է պետք երազանքին հասնելու համար՝ ստեղծել դեպի այն տանող ճանապարհը։ Ին՞չ է պետք ճանապարհը ստեղծելու համար՝ մտածել։ Ին՞չ է պետք մտածելու համար՝ ժամանակ։ Ին՞չ ունենք մենք հիմա ամենից շատ՝ ազատ ժամանակ։ Հետևությունները թողնում եմ ձեզ։Ինչի՞ ես հասել մինչ օրս, ինչպե՞ս կուզես շարունակել կյանքդ՝ հիմա ամենալավ առիթն է այդ ամենի մասին մտածելու համար։ Մի՛ վախեցիր փորձություններից։ Կյանքը ինքնին փորձություն է, որի ընթացքում շատ են հիասթափությունները։ Նա ով ցավ է զգում՝ ապրում է, ով ցավ է զգում ուրիշի հանդեպ՝ մարդ։ Այս խոսքերը անիմաստ կթվան, եթե դու կյանքից ոչինչ չես քաղել։ Ես կյանքից քաղում եմ այն ինչին, որ ձեռքս կհասնի։ Բավարարվում եմ ունեցածովս, բայց միաժամանակ ձգտում ավելիին։ Քո կյանքից, ունեցածից բողոքելուց առաջ գնահատիր այն։Կույր մարդը ուրախ է, որ լսում է։ Խուլ մարդը ուրախ է, որ տեսնում է։ Անգամ, եթե զրկվես ամեն ինչից, բայց ապրես՝ գնահատիր այդ կյանքը։ Կյանքը խաղ է, որը հաղթել չի հաջողվել և ոչ մեկի։

Երբև է համեմատե՞լ ես քո երկու օրերը։ Նկատե՞լ ես, թե ինչքան նման կարող են լինել դրանք, և ինչքան տարբեր։ Երազանքներս հեռու չեն իրականությունից, բայց իրականությունս անհասականի է։ Կասկածելի թվացող կյանք, որը կարծես կավարտվի շուտով, բայց այն նոր է սկսվում։ Հայացքներ՝ որոնք տեսնելով հասկանում եմ, թե ինչքան դաժան կարող է լինել կյանքը, և ինչքան բարի։ Ինչքան անարդար կարող է լինել, և ինչքան արդար։ ԿՅԱՆՔ. բացատրել այս պարզ բառը բարդ է ամեն ինչից։ Մի ծիծաղիր ուրիշի անցյալի վրա, դու չգիտես քո ապագան։ Իրարից տարբեր մտքեր, բայց նույն բանի շուրջ՝ կյանքի։

Շատ եմ սիրում մտքերս տալ թղթին։ Իմ անբաժան ընկերները՝ գրիչ և թուղթ։ Միայն նրանք գիտեն իմ մասին ամեն ինչ։

Ստեղծիր քո համար մի աշխարհ, որտեղ ամեն բան հասանելի կլինի միայն ու միայն քեզ։ Բեր այդ աշխարհը իրականություն, և ապրիր այնտեղ։ Միշտ ստեղծիր քո սեփական ճանապարհը, և անցիր այն միայնակ։

Կյանքում կարող ես հանդիպել այնպիսի մարդու՝ ով քեզ ճանաչելու առաջին օրը քեզ կնվիրի ամեն ինչ, բայց դժվար է գտնել այնպիսի մարդ՝ ով ինքը նվեր կդառնա քո համար ամբողջ կյանքի ընթացքում։

Երբեմն նայում եմ շուրջս և մտածում՝ արդյո՞ք բոլորն են արժանի ապրելու, և հասկանում եմ, որ այո՛։ Ամեն մարդ ունի իրեն սիրող գոնե մեկին, և ինքնել սիրում է ինչ որ մեկին։ Ես ապրում եմ այնպես, որ մարդիկ չկարողանան իմ մասին վատը խոսել։ Կներե՛ք, փորձում եմ ապրել այդպես։ Մենք բոլորս ապրում ենք իմանալով, որ մի օր մնալու է մի օր, բայց ոչ մեկ չգիտի, երբ կգա այդ օրը։ Դրա համար ապրեք առանց մտածելու այդ օրվա մասին։

Ինձ միշտ տանջել է մի հարց, թե ինչու՞ է այս ամենը հենց այսպես։ Այս բառերը, իրերը, մարդիկ։ Կան հարցեր,որոնց պատասխանները ես երևի չեմ ստանա երբեք։ Շատերը փորձում են հասկանալ ինձ և իմ հարցերը։ Զարմանալին այն է, որ ես նույնպես փորձում եմ ինձ հասկանալ։ Ես երբեք չեմ բղավել իմ խնդիրների մասին, այլ լուռ լուծել եմ դրանք։ Համոզվել եմ, որ կյանքում ամենաշատը գնահատում ես այն՝ ինչին դժվարությամբ ես հասնում։Ուշադրություն մի դարձրեք, թե ինչ կխոսեն կամ կմտած են ձեր մասին։Նրանցից շատերը անգամ մտածել չգիտեն։ Արեք այն ինչը ձեզ դուր է գալիս։ Առաջին սխալ քայլից հետո արեք երկրորդ անթերին և ջնջեք առաջինը։Համաճարակը հնարավորություն տվեց այս ամենի մասին մտածել։ Շատ֊շատերը կնկատեն իմ մեջ փոփոխություններ։ Շատերի համար այդ փոփոխությունները լավ կլինեն, շատերի համար վատ։

Ես արդեն գտել եմ այս խավարի միջից դուրս եկող լույսը։ Գտեք այն, և ուշադրություն մի դարձրեք խավարին։ Խավարն անցողիկ է, իսկ լույսը կախված է ձեզնից։ Անգամ գիշերն ունի իր լույսը՝ լուսինը։
Չթողնեք, որ ժամանակը մոռանա ձեզ, հետևեք նրան ինչել, որ լինի։ Ապրեք ներկայով, և միշտ փնտրեք ելքեր անհնարին թվացող իրավիճակներում։

Կյանքը մեզ չի տալիս երաշխիքներ, այն տալիս է մեզ հնարավորություններ։

Յան վան Էյքի«Առնոլֆինի ամուսինների դիմանկարը»

«Առնոլֆինի ամուսինների դիմանկարը»

հոլանդացի նկարիչ, 15-րդ դարի Վերածննդի հայտնի ներկայացուցիչ Յան վան Էյքի նկարներից: Այս ստեղծագործությունը Եվրոպայի գեղանկարչության մեջ առաջին հայտնի նկարն է, որտեղ պատկերված է ամուսնական զույգ:

Դիմանկարը, որի չափերն են 81,8 × 59,7 սմ, ստեղծվել է Բրյուգգեում 1434 թվականին և 1842 թվականից ցայսօր պահպանվում և ցուցադրվում է Լոնդոնի ազգային պատկերասրահում Համարվում է, որ նկարում պատկերված է վաճառական Ջովանի դի Նիկոլաո Առնոլֆինին ու նրա կինը. ենթադրվում է, որ նրանք իրենց իսկ տան մեջ են՝ Բրյուգգեում: Այս նկարը համարվում է Արևմտյան գեղանկարչության Հյուսիսային Վերածննդի դպրոցի ամենաբարդ մեկնաբանելի ստեղծագործություններից մեկը, իսկ նկարում պատկերված ամուսնական զույգի իսկության վերաբերյալ վեճերը ցայսօր էլ շարունակվում են:

Յան վան Էյքը դիմանկարը թվագրել է 1434 թվականով: Մինչև 1516 թվականը նկարը պատկանել է իսպանացի պալատական Դոն Դիեգո դե Գևարային (մահացել է 1520 թվական): Նա կյանքի մեծ մասն անցկացրել է Նիդերլանդներում և հնարավոր է, որ ծանոթ է եղել Առնոլֆինիի հետ: 1516 թվականին Դե Գևարան «Առնոլֆինի ամուսինների դիմանկարը» ստեղծագործությունը նվիրում է Մարգարիտա Ավստրուհուն՝ Իսպանական Նիդերլանդների շտատհալտերին, ով ապրում էր Մեխելենում: Մարգարիտայի ունեցվածքի գույքագրման մեջ նույն թվականի հուլիսի 17-ին ֆրանսերենով նշված է.

Կա նաև ծանոթագրություն, որ անհրաժեշտության դեպքում նկարին պետք է ավելացնել փեղկերը, որոնք «Նորին գերազանցությունը արդեն կարգադրել է պատրաստել»: Սա առաջին փաստաթղթավորված վկայությունն է դիմանկարում պատկերված անձանց վերաբերյալ: «Hernoult-le-Fin»՝ սա իտալական Առնոլֆինի ազգանվան ֆրանսիական ձևն է: Վերջիններս հայտնի վաճառականներ ու բանկային ոլորտի ներկայացուցիչներ էին: 1523 թվականի հուլիսի 9-ի և 1524 թվականի ապրիլի 17-ի միջև ընկած ժամանակահատվածում Մարգարիտա Ավստրուհու գույքագրման մատյանում ավելանում է ևս մեկ հիշատակություն. «…ևս մեկ նրբաճաշակ նկար, որը փակվում է երկու փեղկերով. այդտեղ պատկերված են տղամարդ և կին, կանգնած, մեկմեկու ձեռք բռնած՝ վրձնած Յոհանի կողմից, նկարված է նաև հանգուցյալ Դոն Դիեգոյի զինանշանն ու նշանաբանը փեղկերի վրա, հերոսի անունը Առնոլֆինի է» (Arnoult Fin): Ինչպես նշում է Էդվին Հոլլը, այն հանգամանքը, որ տարբեր գույքագրերում նկարի անվանումը տարբեր ձևով է հանդես գալիս, ըստ էության պահպանվել է բանավոր ավանդույթներով:

Ըստ գերմանացի պատմաբան և արվեստագիտության մասնագետ Էրվին Պանոֆսկու, 15-րդ դարում դեռևս անհրաժեշտություն չկար պսակադրության համար քահանա կամ վկա հրավիրելու: Դա կարելի էր անել յուրաքանչյուր վայրում, օրինակի համար հենց ննջասենյակում, ինչպես նկարում: Սովորաբար, հաջորդ օրը ամուսինները գնում էին եկեղեցի, որպես ապացույց, որ նրանք այր ու կին են դարձել: Վկաները, որոնք երևում են հայելու արտացոլանքի մեջ, այն բանի համար են նկարվել, որպեսզի երևա ընտանիքի հարստությունը, ինչպես նաև ամուսնական պայմանագրի հավաստիացումը վավերացնելու նպատակով:

1530 թվականին նկարը որպես ժառանգություն անցնում է Մարգարիտայի զարմուհի և հաջորդ շտատհալտեր Մարիա Հունգարացուն, ով 1556 թվականին տեղափոխվում է Իսպանիա և այնտեղ է տանում Վան Էյքի ստեղծագործությունը: Ըստ նոր՝ 1558 թվականին անցկացրած գույքագրման տվյալների, հայտնի է դառնում, որ «Առնոլֆինի ամուսինների դիմանկարը» ստեղծագործությունը անցել է Ֆիլիպ II Հաբսբուրգ արքային՝ Մարիա Հունգարացու մահից հետո: Իսպանացի նկարիչ Սանչես Կոելիոյի կողմից ստեղծված կրկնօրինակ նկարում, որտեղ պատկերված են Ֆիլիպի աղջիկները՝ Իսաբել Կլարա Էուխենիան և Կատալինա Միքայելա Ավստրուհին, նույն դիրքով են կանգնած, ինչպես որ Յան վան Էյքի նկարում: 1599 թվականին Լայպցիգից Յակոբ Կելվիցը այս նկարը տեսել է Մադրիդի Թագավորական ալկասարում: Շրջանակին մի գրվածք է եղել Պուբլիուս Օվիդիուս Նասոյիցշ«Զգույշ եղիր հարաբերություններում. ի՞նչն է վատը հարաբերություններում: Յուրաքանչյուրը հարաբերություններում կարող է հարուստ դառնալ»: Հնարավոր է, Դիեգո Վելասկեսը իմացել է Վան Էյքի կտավի մասին. այդ մասին է փաստում նկարիչ «Լաս Մենինաս» աշխատանքը:

Հնարավոր է, ձեռքերի միավորումը նշանադրության ծիսակատարության ժեստ է:

Ինչպես փաստում է Պանոֆսկին, ամբողջ ծիսակատարությունը կայանում է նրանում, որ ամուսնության գնացողները երդման խոսքեր էին արտասանում: Ամուսինը երդման նպատակով հանդիսավոր բարձրացնում էր ձեռքը, իսկ հավատարմության գրավական էր ծառայում ամուսնական մատանին: Ծիսակատարության գագաթնակետը համարվել է այն պահը, երբ ամուսինների ձեռքերը միավորվում են միմյանց: Բոլոր դետալները ապացուցում են, որ դիմանկարում ներկայացված է հենց այդպիսի արարողակարգ, իսկ բուն նկարը հանդիսացել է նշանադրության գեղարվեստական ապացույցը: Միևնույն ժամանակ Մարգարեթ Քոսթերը (հղում անելով Յոհան Հայզինգային) նշում է, որ Վան Էյքը կապ ուներ բուրգունդական միջավայրի հետ, որտեղ երդման արարողությունները կատարվում էին զանազան պատճառներով, և պարտադիր չէր, որ անպայման հարսանիքի դեպքում երդվեին: Հնարավոր է, որ տղամարդը ձեռքը բարձրացրել է սենյակ մտնող մարդկանց ուղղակի ողջունելու համար, որոնք երևում են հայելու վրա:

Կյանք ինքնամեկուսացումից հոտո

Մարտի 16. այն օրը, երբ դու մի կողմ դրեցիր ամեն ինչ և հույսով ու հավատով նստեցիր տանը։ Ես միշտ ապրել և ապրում եմ ներկայով, չեմ պլանավորել իմ հաջորդ վայրկյանը, հաջորդ ժամը, հաջորդ օրը։ Ինքնամեկուսացումը ունի շատ բացասական կողմեր, բայց եկեք տեսն ենք նաև դրա դրական կողմերը։ Շատերի համար անիմաստ ժամանակի կորուստ, բայց իմ կարծիքով միայն անիմաստ մարդիկ կարող են ունենալ անիմաստ ժամանակ։ Այո՛, շատ֊շատ բաներ կարող էի անել այս ընթացքում, բայց ունենք այն՝ ինչ ունենք։ Այս ժամանակը մտածելու համար է։ Ինչը՞ պետք է փոխել կյանքում,ինչի՞ն կամ ու՞մ պետք է ավելի շատ ժամանակ տրամադրել, և առհասարակ ինչպե՞ս պետք է շարունակել ապրել այս ամենից հետո։ Ես բավարար ժամանակ ունեցա մտածելու հետագայի մասին. այո՛ ես նշեցի, որ ապրում եմ ներկայով և պլաններ չեմ նախատեսում ապագայի համար։ Այն ամենը, ինչ հիմա կասեմ, ոչ թե ապագայի պլաններ են այլ ցանկալի շարունակություն ինքնամեկուսացումից հետո։

Ոչ պիտանի ժամանակ չկա, կա ոչ պիտանի գործողություն։ Անկախ վայրից և հնարավորություններից ժամանակը տնօրին եք այնպես,որ այն օգտակար լինի ձեզ։

Փորձելու եմ ժամանակս ավելի օգտակար տնօրինել, և այն նվիր եմ միայն արժանի մարդկանց։ Ժամանակը ոսկի է, որը դու կարող ես ի օգուտ քեզ կառավարել։ Երազանքներս նպատակ եմ դարձնելու և քայլ եմ դրանց ընդառաջ։ Ավելի շատ եմ գնահատելու ունեցածս։ Ավելի շատ ժամանակ կտրամադրեմ սովորելուն։ Կկազմակերպեմ բանավեճեր, քննարկումներ դպրոցի պատերի ներսում և դրանցից դուրս։ Օրս կբաժանեմ մասերի և ամեն մաս կունենա իր հստակ ժամկետը։ Ժամանակը անվերադարձ է, չես կարող անել ինչ որ բան և որոշ ժամանակ անց փոխել այն, բայց կարող ես ուղղել։ Մի բան վերցնելուց առաջ մտածեք նաև այն տեղը դնելու մասին, և երբեք չեք փոշմանի ինչ որ բան անելուց հետո։

Ես միշտ հավատացել եմ, որ մեր հետ տեղի ունեցող ամեն բան ունի հստակ պատճառ, թե՛ լավը, թե՛ վատը։ Ոչ մի բան ուղղակի չի լինում, եթե մենք հիմա տանն ենք՝ ուրեմն այդպես է պետք։ Պետք է միայն մտածել, թե ինչու ենք մենք տանը, ինչը այնպես չէ, ինչը պետք է փոխել ինքնամեկուսացումից հետո, և կհասկանաք, որ սա հենց այնպես չէ։

Ինքնամեկուսացման ընթացքում իմ առջև դրել եմ բոլոր այն քայլերս, որոնցից հետո իմ կյանքում տեղի են ունեցել էական փոփոխություններ. Հասկացել եմ, որ ամեն ինչ իր ժամանակին եմ արել։ Անդրադառնամ այն մարդկանց, ովքեր այս ժամանակը համարում են ուղղակի կորուստ, եթե անգամ ոչինչ հնարավոր չլինի անել, մտածելու համար սա ամենալավ առիթն է։ Ունեմ հստակ ցանկություններ, որոնք առաջացան ինքնամեկուսացման ընթացքում, և որոնք կիրականցանեմ ինքնամեկուսացումից հետո։ Միշտ ունեցեք կյանքի կարգախոս, որը կնկարագրի ձեզ, և միշտ հիշեք այն։ Իմ կարգախոսը իմ ներսում է, որը անհնար է գրել։ Ինձ ինքնամեկուսացումը չխանգարեց ընկերներիս հետ ժամանակ անցկացնել, բայց խանգարեց այլ հարցերում։

Բոլորին խորհուրդ եմ տալիս հնարավորինս ճիշտ օգտագործել այս ժամանակը և այս ամենի մեջ վատից բացի տեսնել նաև լավը։ Ամեն լուսավոր պահի մեջ կա խավար, և ամեն խավարի մեջ կա լույս։ Գնահատեք պահը անկախ նրա լավ կամ վատ լինելուց։ Ապրեք այնպես, որ ձեզնից հետո թողնեք կյանք։ Մի վախեցեք թշնամիներից, նրանք ապացույցն են այն բանի,որ դուք հասել եք ինչ որ բանի։ Ինքնամեկուսացումից հետո փորձեք անել այն՝ ինչը անկարելի է, սիրեք այն՝ ինչը կամ ում չի կարելի սիրել։

Առողջություն եմ ցանկանում բոլորիդ, և թող համաճարակը չմարի ձեր նպատակները և երազանքները։ Ես միշտ լավն եմ տեսել ամեն տեղ, և ստիպել եմ տեսնել այն շատերին։ Մի դադարեք ձգտել։ Բոլորիդ առողջ և օգտակար ժամանակ։

Բայ

Դիմավոր և անդեմ ձևեր

Բայ խոսքի մասի մեջ միավորվում են այն բառերը, որոնք արտահայտում են
գործողություն, օրինակ՝ գրել, վազել, կառուցեցին, կարդում եմ, խաղաց և այլն։
Գործողության, ընթացքի գաղափարը բայերն արտահայտում են իրենց բնորոշ
քերականական կարգերով։ Դրանք են սեռի, եղանակի, դեմքի, թվի, ժամանակի
կարգերը։ Սակայն ոչ բոլոր բայաձևերն ունեն այս բոլոր կարգերը։ Ըստ այս կարգերի դրսևորման՝ բայը խոսքում գործածվում է երկու ձևով՝ դիմավոր և անդեմ։
Անդեմ ձևերն ունեն սեռի կարգ, իսկ դիմավոր ձևերը՝ նաև մյուս կարգերը,
օրինակ՝ գրել, գրած բայերն անդեմ են, որովհետև պարզ չէ նրանց դեմքը,
այսինքն՝ գործողության և կատարողի հարաբերությունը, իսկ գրում եմ, կգրես
բայերը դիմավոր են, քանի որ հասկանալի է, որ գրում եմ ես, կգրես դու։
Բայի անդեմ ձևերը կոչվում են դերբայներ։ Ժամանակակից հայերենում կա
ութ դերբայ։

Դերբայը ե խոնարհման ա խոնարհման
անորոշ նկարել կարդալ
ենթակայական նկարող կարդացող
հարակատար նկարած կարդացած
համակատար նկարելիս կարդալիս
անկատար նկարում կարդում
վաղակատար նկարել կարդացել
ապակատար նկարելու կարդալու
ժխտական նկարի կարդա

Անորոշ դերբայը կազմվում է -ել կամ -ալ վերջավորություններով։ Ըստ դրա՝ բայերը լինում են -ե խոնարհման (կամ լծորդության) և -ա խոնարհման։
Անորոշ, ենթակայական, համակատար, հարակատար դերբայները կարող են
բառակապակցության և նախադասության մեջ հանդես գալ որպես առանձին անդամ, օրինակ՝ վազող երեխա, նկարող մարդ, փորագրված նախշ, կարդալ գիրքը։ Այս դերբայները կոչվում են անկախ։
Անկատար, վաղակատար, ապակատար, ժխտական դերբայները գործածվում են միայն օժանդակ բայերի հետ՝ կազմելով եղանակային ժամանակաձևեր և
նախադասության մեջ գործածվելով միայն որպես ստորոգյալներ, օրինակ՝ գրում
եմ, կարդացել եմ, կարդալու եմ, չեմ կարդա։ Այս դերբայները կոչվում են կախյալ կամ ձևաբայեր:

Բայերի կազմությունը

Բայերն իրենց կազմում կարող են ունենալ ածանցներ, որոնք
կոչվում են բայածանցներ։
Բայածանցներն են՝
սոսկածանցներ (ան, են, ն, չ –հեռանալ, մոտենալ, գտնել, թռչել),
պատճառական ածանցներ (ացն, եցն, ցն –հեռացնել, մոտեցնել, թռցնել), բազմապատկական ածանցներ (ատ, ոտ, կոտ, տ –կտրատել, ջարդոտել, թռչկոտել, պատռտել),
կրավորական ածանց (վ — գրվել)։
Ածանցավոր են համարվում միայն այն բայերը, որոնց կազմում կա բայածանց։
Օրինակ՝ արտանկարել բայը կազմված է արտ- նախածանցից, նկար արմատից և անորոշ դերբայի -ել վերջավորությունից։ Այն ածանցավոր բառ է, բայց ածանցավոր բայ չի համարվում, որովհետև իր կազմում բայածանց չունի։ Բայերի կազմությունը որոշվում է անորոշ դերբայով, որովհետև բայի որոշ ձևերում ածանցներն ընկնում են։ Օրինակ՝ գտել է բայն ածանցավոր է, քանի որ անորոշում ունի
ն սոսկածանցը՝ գտնել։
Կան հարադիր բայեր, որոնց բաղադրիչները գրվում են առանձին, օրինակ՝
ծափ տալ, դուր գալ։ Սրանք բարդ բառեր են, բայց որպես բայ՝ նրանց կազմությունը ևս որոշվում է բայածանցի առկայությամբ, օրինակ՝ վեր թռչել, գլխի
ընկնել բայերը սոսկածանցավոր են, իսկ ձեռք բերել, հանկարծակիի գալ բայերը՝
պարզ, որովհետև բայածանց չունեն։
Պատճառական բայեր, բացի ացն, եցն, ցն ածանցներից, կարող են կազմվել
նաև տալ բայի հարադրությամբ, օրինակ՝ գրել տալ, վազել տալ։

Գործնական աշխատանք

1. Դո՛ւրս գրել անկախ դերբայները (նաև հոլովված ձևերը),
որոշե՛լ խոնարհումը (ե, ա) և կազմությունը (պարզ, ածանցավոր)։
1. Գիլլիի եղեգնուտներում շրջելիս երեսնական թվականներին ես էլ եմ հանդիպել հավալուսնի բների։ Լողալով շարժվող մի կղզյակի վրա եղեգների և ջրային
բույսերի անճոռնի կույտեր կային, որոնց վրա ես տեսա այդ թռչուններին՝ անշարժ
նստած, ահագին կտուցները հնարավորին չափ ներս քաշած և ծայրերը հենած
բլրակի պռնկին։ Չկարողացա մոտենալ, ուստի և թխսկանները իրենց բները թողնելու փորձ չարին։
2. Հավալուսնը ջրի մեջ սուզվելու սովորություն չունի, ուստի որսին դեպի ափ
քշելիս ձկների մի մասը հատակով ետ է փախչում դեպի ջրի խորքը։ Այդ բանը
բնազդով «գիտեն» հավալուսնները, ուստի հաճախ իրենց որսորդությանը ընկերացնում են ձկնկուլներին, որոնք, ինչպես հայտնի է, հիանալի սուզվել գիտեն։ Այդ
դեպքում ստացվում է խելացի կազմակերպված որս. Հավալուսնները ջրի վերին
շերտից քշում են ձկներին դեպի ափ, իսկ ձկնկուլները սուզվում և հատակով են
շարժվում դեպի ծանծաղուտը։

2. Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ ածանցավոր բայը։
1. որոնել, թոշնել, տոնել, իջնել
2. զբոսնել, հայտնել, տեսնել, ձոնել
3. օթևանել, հորինել, հիմնել, ելնել
4. հասնել, մթնել, մեկնել, դեղնել
5. զանազանել, խթանել, անվանել, հագնել
6. ճանաչել, զեղչել, փախչել, կանչել
7. թռչել, շնչել, գոչել, հնչել
8. կոչել, կորչել, շառաչել, կանաչել
9. եզրապատել, կոտրատել, ընդհատել, վանկատել
10.կարոտել, կավճոտել, ցատկոտել, փոշոտել

Գարնանային Ժողովածու

Համո Սահյան

Գարուն է գալիս
Ձմեռը հալվել դարձել է առու,
Դարձել է առու, դարձել է վտակ,
Արաքսի հունով նա գնում է հեռու,
Գնում է, լցվում է ծովը անհատակ:
Հոգնած թևերը քսելով ամպին,
Կրծքին դեռ խոնավ ծվենը նրա,
Արագիլն իջել Արաքսի ափին՝
Հանգստանում է մի ոտքի վրա:
Երկինք ու երկիր մեզ ձայն են տալիս,
Դռները բացեք, գարուն է գալիս:
Աղբյուրն աղբյուրին իր գիրկն է կանչում,
Իրար են փարվում հովերն արթնացած,
Ծաղկունքից արբած բնությունն է շնչում,
Քանդում է մեղուն ժիր ակնամոմը թաց:
Հողն է մայրության հրճվանքից դողում,
Թող որ հավիտյան միշտ ազատ մնա,
Թող որ ոչ մի ծիլ չմնա հողում,
Ոչ մի բույն հավքի թափուր չմնա:
Երկինք ու երկիր մեզ ձայն են տալիս,
Դռները բացեք, գարուն է գալիս:

Սահյանը այս բանաստեղծությամբ ներկայացրել է ձմռան գնալը և գարնան գալը։ Չեմ տեսել Արաքսը, բայց այս բանաստեղծությունը կարդալիս ինձ պատկերացնում եմ Արաքսի ապին։ մեղուների շարժը, ծաղիների դուրս գալը, ծառերի բողբոջելը, առվակների ծով լցվելը և այլ գարնանը բնորոշ երևույներ,որը աննկարագրելի է ներկայացրել Սահյանը։

Ավետիք Իսահակյան

Ա˜Խ, ԻՄ ՍԻՐՈՒՍ ՎԱՌ ԳԱՐՈՒՆԸ ԹՈՇՆԵՑԱՎ

Ա˜խ, իմ սիրուս վառ գարունը թոշնեցավ,
Զառ վարդերս կոկոններում մընացին.
Դալար սրտիս սուրբ արցունքը քարացավ
Ու ծանրացավ սրտիս վրա դառնագին:

Մեռի՛ր, գընա՛… առանց քեզ էլ կյանքը կա,
Ուրիշ վարդեր կըշողշողան գարունքին.
Ուրիշ շըրթներ գուցե վաղը կամ հիմա
Կըհամբուրեն քո սիրածին կաթոգին…

Իմ կարծիքով հեղինակը այս բանաստեղծությամբ ներկայացրել է իր սիրուն, ում կորցրել է գարնանը, և գարունը նրա համար կորցրել է իր գեղեցկությունը։

Ղազարոս Աղայան

ՄԱՆՈւՇԱԿ

Ասա ինձ, մանուշակ,

Ինչու՞ ես այդպես վաղ
Դուրս եկել մեն-մենակ.
Դեռևս չի բացվել
Ոչ մի տեղ քեզ նման
Հոտավետ մի ծաղիկ:

_ Ես չունեմ մյուսների
Գեղեցիկ հասակը,
Ոչ նրանց հագուստը՝
Զարդարուն ու շքեղ,
Դուք ինձ չեք նկատիլ,
Եթե ես երևամ
Նրանց հետ միատեղ:

Գարունը բնութագրող ամենակարևոր բանը՝ մանուշակն է։ Մանուշակի դուրս գալուն պես մենք կարող ենք ազդարարել գարնան սկիզբը, որը Ղազարոս Աղայանը շատ լավ է ներկայացրել։ Բանաստեղծը կարծես երկխոսության մեջ է մտել ծաղկի հետ։ Իմ Կարծիքով բանաստեղծը մեզ ներկայացրել է մանուշակի վաղ դուրս գալու պատճառը, որը շատ լավ է ստացվել նրա մոտ։

Հովհաննեո Թումանյան

Գարնան առավոտ

Բարի լուսի զանգեր զարկին
Զընգզընգալեն անո՜ւշ, անո՜ւշ.
Լուսը բացվեց մեր աշխարհքին
Ճըղճըղալեն անո՜ւշ, անո՜ւշ։

Հովտում առուն խոխոջում է
Գըլգըլալեն անո՜ւշ, անո՜ւշ.
Քամին բարակ շընկշընկում է
Զըլզըլալեն անո՜ւշ, անո՜ւշ։

Կռունկն եկավ երամ կապած

Կըռկըռալեն անո՜ւշ, անո՜ւշ,
Կաքավ քարին տաղ է կարդում,
Կըղկըղալեն անո՜ւշ, անո՜ւշ։

Հարսն ու աղջիկ հանդերն ելան
Շորորալեն անո՜ւշ, անո՜ւշ.

Ծաղկանց բուրմունքն անմահական
Սըլսըլալեն անո՜ւշ, անո՜ւշ։

Այս բանաստեղծությունը ևս մեկ անգամ կարդալուց հետո համոզվեցի, որ Թումանյանը ամենապատկերավոր կերպով է ներկայացնում բնությումը,նրա երամգները։ Այդ բանաստեղծությունն ինձ թվում է վերաբերում է գարնան առաջի օրվան, որը իմ մտքի մեջ նկարում է գարունը, և ես առանց տանից դուրս գալու կարողանում եմ զգալ գարնան բույրը։

ԱՇԽԱՐՀԻ ԳԱՐՈՒՆԸ

Պարույր Սևակ

Մայիս է: Գարնան պես բացվել են սրտերը:
Թվում է՝ ամեն տեղ գարուն է:
Թվում է՝ ամեն տեղ անցել են ցրտերը,

Չի թափվում աշխարհում արյուն էլ:

Բայց ահա թերթերը,

Բայց ահա եթերը…

Ինչ-որ տեղ նորից սառնամանիք է,

Ինչ-որ տեղ նորից մոլեգին հրդեհը

Լիզում է բամբուկե տների տանիքը:

Ինչ-որ տեղ՝ արկերի շառաչից թնդում է,

Ծվատվում հողի փառահեղ հանգիստը:

Ինչ-որ տեղ՝ պոետը մթամած բանտում է,Լրտեսը արքա է,

Խելառը՝ մինի՛ստր:

Գալարվում է ցավից Ատլանտյան օվկիանը,

Խաղաղից՝մնացել է անունը…

Եթերից,թերթերից ցուրտ փչի որքան էլ՝

Բացվել է աշխարհի գարունը:

Բացվել է գարունը և մարդկանց սրտերը.

Իրենն է անում բնությունը:

Եվ եթե ինչ-որ տեղ մնում են ցրտերը,

Այդ ոչ թե հերքում է, այլ հաստատում է

Գարնան վերջնական հաղթությունը:

Պարույր Սևակը ներկայացրել է աշխարհի գարունը, թե ինչ ձևով է գարունը ներկայանում աշխարհի տարբեր վայրերում։Ես նկատեցի մի ընդհանրություն, որ ամեն տեղ գարունը ներկայացված է որպես կյանքի նոր սկիզբ, և այո՝ դա այդպես է։

Հովհաննես Շիրազ

Գարնանամուտ
Մանուշակներ ոտքերիս ու շուշաններ ձեռքերիս,
Ու վարդերը այտերիս, ու գարունը կրծքիս տակ,
Ու երկինքը հոգուս մեջ, ու արևը աչքերիս,
Ու աղբյուրները լեզվիս՝ սարից իջա ես քաղաք,―
Ու քայլեցի խայտալով ու շաղ տալով մայթերին
Մանուշակներ ու վարդեր ու շուշաններ ձյունաթույր,
Ու մարդիկ ինձ տեսնելով՝ իրենց հոգնած աչքերին
Տեսան ուրիշ մի աշխարհ, գարուն տեսան նորաբույր,
― Ի՜նչ թարմություն,― ասացին,― ի՜նչ թարմություն,―
ու բացին
Լուսամուտներն իմ առջև, ու ես իմ սիրտը բացել՝
Անցնում էի երգելով ու շաղ տալով մայթերին
Մանուշակներ ու վարդեր ու հասմիկներ հոգեթով,
Կարծես մի ողջ բնություն մի պատանի էր դարձել,
Քաղաք իջել լեռներից՝ կանցներ զմրուխտ հեքիաթով
Երկրե-երկիր շաղ տալով կակաչներն իր ձեռքերի,
Մեր երգերի լուսաբացն ու գարունը լեռների։

Գարնանամուտի մեկ այլ նկարագրություն, որը թերևս իր մտքով չի տարբերվոիմ մյուսներից,սակայն կան այլ նկարագրություններ։

Եղիշե Չարենց

Գարուն

Ահա կրկին մեզ մոտ գարուն,
Երևանում ահա կրկին
Գարունն անմար բույր է վառում
Եվ բորբոքում աշխույժ գրգիռ։

Յոթը գարուն ահա արդեն
Հեռու սրից, ահից, մահից՝
Բացվում են բորբ, վառման վարդեր
Արևի տակ խորհրդային։
Յոթը գարուն ահա արդեն

Ծլում են վառ, պայծառ թուփեր,
Ելնում են բորբ, ժպտուն այնպես —
Գարնանային ծա՛ղիկ ու բերք․․․
Շնչում է խոր ու լիաթոք
Շուրջս ահա հրե մի շունչ.

Գարունն է այս ծաղկում արդյոք,
Թե երկիրն է անդուլ աճում…

Հեղինակը ներկայացնում է Երևանյան գարունը, որը շատ պատկերավոր է։Իմ կարծիքով Չարենցը կյանք է տվել այս բանաստեղծությանը, և ներկակացրել այնպես, որ ընթերցողը ամբողջովին պատկերացնի Երևանյան գարունը։ Ես համոզված են,որ եթե տեսած չլինեի գարումը Երևանում, այս բանաստեղծությունը կարդալուց հետո կպատկերացնեի այն։

Զեղչված խոսք

Զեղչումը ոճական երևույթ է, որի ժամանակ խոսքը պատկերավոր դարձնելու համար այս կամ այն բառը չենք օգտագործում: Նախադասության մեջ որևէ բաղադրիչի բացթողումը, որը կռահելի է, հասկանալի է, վերականգնելի է կոչվում է զեղչում: Բանավոր խոսքում զեղչումը սովորաբար արտահայտվում է հնչերանգով, որը գրավոր խոսքում արտահայտվում է կետադրությամբ:

Ենթական սովորաբար զեղչվում է, եթե նրա ենթական արտահայտված է առաջին և երկրորդ դեմքով: Օրինակ- Ես կարդում էի ձեր աշխատանքները:

Ստորոգյալի զեղչում

Կարող է կատարվել ստորոգյալի լրիվ կամ մասնակի զեղչում: Ստորոգյալի լրիվ զեղչում կատարվում է բարդ հաադասական նախադասություններում: Զեղչված ստորոգյալի դեպքում նշհանակվում է բութ: Օրինակ- Տանտերը մի դռնից ներս մտավ, մենք՝ մյուս: Մեղուն ցաղկից մեղր է հավաքում, իսկ օձը՝ թույն: Եղբայրս Անիի ավերակները տեսել է, իսկ ես՝ ոչ:

Ստորոգյալի զեղչումը համարվում է մասնակի, եթե զեղջվել է միայն ստորոգյալի մաս կազմող օժանդակ բայը կամ բաղադրյալ ստորոգյալի հանգույցը: Օրինակ- 1.Կրթության արմատը դառն է, իսկ պտուղը՝ քաղցր: 2.Քամին այրում էր, իսկ բուքը՝ ծեծում նրա տանջահար դեմքը:

Շաղկապի զեղջում

Գլխավոր և երկրորդական նախադասություններ կապակցող շաղկապներից բութ նշանակվում է միայն որ, թե, եթե, ինչ շաղկապների և երբ շաղկապական բառի զեղջման դեպքում: Օրինակ —
Տարիներ են անցել, բայց թվում է՝ ոչինչ չի փոխվել:
Ես չգիտեմ՝ ինչ է կատարվել:

Գարունն իմ աշխարհում

Գարունն իմ աշխարհում
Չեմ համեմատի Տավուշի գարունը ոչ մի այլ վայրի գարնան հետ։

Продолжить чтение «Գարունն իմ աշխարհում»

ՆՒԻՐԵԱԼՆԵՐ — Մատթէոս Զարիֆեան՝ (1894-1924)

Կեանքի, սիրոյ եւ գեղեցկութեան մահամերձ բանաստեղծը

Ն.

Հայ գրականութեան, յատկապէս քնարերգութեան սիրւած ու մեծ բանաստեղծներէն է Մատթէոս Զարիֆեան, որուն ծննդեան տարեդարձը նշեցինք 16 յունւարին:
Իր ինքնատիպ քնարերգութեամբ, Մատթէոս Զարիֆեան մինչեւ այսօր կը յուզէ ու կը գեղեցկացնէ ներաշխարհը հայ ընթերցողին, ի՛նչ տարիքի տէր ալ ըլլայ վաղամեռիկ բանաստեղծին գողտրիկ քերթւածները կամ օրագրային արձակ բանաստեղծութիւնները կարդացողը։
Մինչեւ վերջին շունչ կեանքն ու սէրը, գեղեցիկն ու մարդկայինը անյագ ծարաւի աղբիւր դարձուց Զարիֆեան, որ իր մահամերձ վիճակին ամբողջական գիտակցութեամբ՝ անմահութեան արժանի երգի վերածեց իր տառապանքը.-
«Ա՜հ, հոյակապ քերթւածը իմ հոգիիս,
Իմ աւերակ, իմ քարուքանդ հոգիիս…»։
Մատթէոս Զարիֆեան միայն երեսուն տարի ապրեցաւ։ Թոքախտը արագօրէն հիւծեց մարմինը մարզիկի կենսունակութեամբ եւ մարմնական յաղթ կառոյցով օժտւած երիտասարդին, որ նաեւ յաւակնորդ էր Օլիմպիական մրցանակի: 19 տարեկան էր, երբ առաջին անգամ զգաց թոքախտին պատճառած ցաւը կրծքավանդակին տակ։ 11 տարի պայքարեցաւ հիւանդութեան դէմ, դարմանումի համար առողջարաններու եւ հիւանդանոցներու մէջ մաշեցան երիտասարդ իր տարիները, բայց Զարիֆեան բնաւ չկորսնցուց գեղեցիկը սիրելու եւ կեանքին փարելու իր հոգեկան անհուն քնքշութիւնը։
Ահա՛ հանրածանօթ ու այնքա՜ն սիրւած Զարիֆեանի երգը՝ սիրոյ եւ տրտմութեան.
«Պզտիկ աղջիկ մինծի կըսէ
Որ զիս խենթի պէս կը սիրէ.
Պզտիկ աղջիկ մը զիս սիրէ՜…
«Գիշերն անհուն իմ աչքերուն
Երեւի դեռ նա չէ՜ տեսեր.
Պզտիկ աղջիկ մինծի տայ սէ՜ր…
«Երեւի դեռ նա չէ՜ նայեր
Հոգւոյս խաւար անդունդն ի վար.
Պզտիկ աղջիկ մինձ սիրահար…
«Եթէ լսէր թէ ո՛չ մէկ սէր
Այդ անդունդին մէջ կը շնչէր՝
Հէք պզտիկը չէր հառաչեր…
«Ուստի եղբօր մը պէս ըսի
Որ լուսնին տակ մարդ կը մսի.
Գնա՛, գնա՛ ննջէ՛ ըսի։
«Յետոյ գացի՝ հեռո՜ւն լացի»…
Թէեւ մահը ապաժամ կտրեց կեանքի թելը հայ քնարերգութեան տաղանդաւոր այս ներկայացուցիչին, բայց Մատթէոս Զարիֆեան գիտցաւ ու կրցաւ բանաստեղծականօրէն շնչաւորել, իմաստաւորել եւ երգի վերածել իր ճակտին գրւած կեանքի կարճատեւ ժամանակը: Եւ մահամերձ բանաստեղծի իր գողտրիկ ստեղծագործութիւններով՝ արժանաւորապէս յաւերժացաւ իբրեւ հայ հոգիին սիրոյ ու քնքշանքի շնորհալի երգիչը։
Սէրը, քնքշանքը, կեանքին փարումը, բնութեան պաշտամունքը եւ մարդկայնութիւնը Մ. Զարիֆեանի գրչին տակ բացին էապէս իւրայատուկ յուզաշխարհ մը, ուր Դուրեանի ցասումն ու քէնը չկայ եւ ուրկէ կը բացակայի Մեծարենցի յուսահատութիւնը: Անշուշտ հոն կայ — եւ ուժեղ շեշտով — կեանքէն զրկւելու դառնութեան ու տրտմութեան զգացումը, բայց անիկա բնաւ պատճառ չեղաւ, որպէսզի Զարիֆեան կորսնցնէ իր դժբախտ ճակատագիրը ասպետականօրէն դիմագրաւելու ներքին ազնւականութիւնը, հոգեկան խաղաղութիւնը։
«Հեգնանք» խորագրւած իր երկու տուն քերթւածը այնքա՜ն հարազատօրէն եւ քնարական շունչով կը բանայ իրա՛ւ զգայնութիւններու եւ ապրումներու յուզաշխարհը Զարիֆեանի.-
«Քանի՜ կաճի ցաւը մարմնիս,
Ժպիտն աչքիս վարդ կըլլայ.
Ցուրտ հոգիէս կանցնի Մայիս,
Ու լոյս կիյնայ ճակտիս վրայ…
«եւ այս վարդով, այս գարունով,
Կը հեգնեմ Ան որ կու գայ,
Ան որ կու գայ՝ հողին քունով
Քնացընել Ցաւն հսկայ…»։
Կեանքի ու մահւան միջեւ տառապալի ու ծանր պայքարի իր ճակատագիրը վստահաբար մեծ դեր ունեցաւ Զարիֆեանի բանաստեղծական յապաղած բոցավառումին, այլեւ՝ արագընթաց փթթումին մէջ։ Մինչեւ 25 տարեկանը շեշտակիօրէն մարզիկի հետաքրքրութիւններ ունեցաւ եւ մարմնակրթանքի կորովով խանդավառւեցաւ Զարիֆեան։ Բայց երբ ֆիզիկապէս հիւծեցաւ եւ այլեւս անդրադարձաւ, թէ անդարմանելի է զինք կրծող թոքախտը, 1919-էն սկսեալ, Զարիֆեան թափով փարեցաւ գրական ստեղծագործութեան եւ իր կեանքի վերջալոյսին, հինգ տարիներու ընթացքին, լոյս ընծայեց իր «Տրտմութեան եւ խաղաղութեան երգեր»-ն (1921) ու «Կեանքի եւ մահւան երգեր»-ը (1922), որոնք մնայուն պատւանդան դարձան մեծ բանաստեղծի անմահութեան համար։
Մօտալուտ մահւան անյաղթելիութեան խոր ապրումը մղիչ ուժն ու կիզակէտը դարձաւ Մատթէոս Զարիֆեանի ստեղծագործական տարերքին եւ կեանքն ու մարդը, աշխարհն ու իրերը իրենց պարզ, այլեւ մեծ խորհուրդով ընկալելու եւ երգի վերածելու տաղանդաւոր բխումին։ Մահամերձ բանաստեղծը տեսաւ «Իրիկւան Ծովը»…
«Երբ իրիկւան ծովը դիտես՝
Կը տեսնես, խո՜ր, իրերն անտես…
Ա՜հ, իրիկւան
Ծովն ա՜յնքան
Կը տժգունի
Ու դող ունի՝
Որ կը տեսնես, աստղերու պէս,
Յըստա՜կ — յըստա՜կ իրերն անտես»…
Մ. Զարիֆեան ծնած էր 1894-ին, Կէտիկ-Փաշա (Պոլիս): Թաղային վարժարանի մէջ նախակրթութիւնը ստանալէ ետք, յաճախած էր «Պերպերեան» վարժարան, Պարտիզակի Ամերիկեան վարժարան, Պոլսոյ «Ռոբըրտ» կոլէջ» եւ, ապա, վերստին «Պերպերեան» վարժարան, որմէ շրջանաւարտ եղաւ 1912-ին՝ մեծ մանկավարժ, հոգեբան եւ իմաստասէր Շահան Պերպերեանի տնօրէնութեան օրով։
Կենսուրախ եւ մարզիկի ընդունակութիւններով օժտւած՝ Զարիֆեան մասնակցեցաւ Օլիմպիական մրցախաղերու եւ մրցանակներու տիրացաւ։ Այդ մրցապայքարներէն մէկու ընթացքին էր, երեք քայլ ոստումի ժամանակ, 1913-ին, երբ արդէն կրթական ասպարէզին նւիրւած էր Ադանայի մէջ, Զարիֆեան առաջին անգամ կրծքավանդակի ուժեղ ցաւ զգաց։ Թոքախտի առաջին այդ ազդանշանը ստիպեց 19-ամեայ երիտասարդին, որ ուսուցչական ասպարէզը կիսատ թողու եւ երթայ Լիբանան՝ բուժւելու համար։
1914-ին զինւորակոչւեցաւ եւ օսմանեան բանակի մէջ հայ զօրակոչիկներուն վերապահւած տաժանակիր աշխատանքը արագացուց արդէն քայքայման ընթացքի մէջ գտնւող անոր առողջութիւնը։ Տեղափոխւեցաւ զինւորական հիւանդանոց, բայց առողջութիւնը բնաւ չվերականգնեցաւ։
1918-ի զօրացրւումէն ետք, հակառակ թոքախտին պատճառած ցաւերուն ու հիւծումին, Զարիֆեան վերադարձաւ կրթական ասպարէզ եւ նոյնինքն «Պերպերեան» վարժարանի մէջ անգլերէն լեզւի եւ մարմնակրթանքի ուսուցիչ դարձաւ։ Փաստօրէն այդ շրջանին էր, 1919-էն ետք, որ Զարիֆեան մուտք գործեց հայ գրականութեան անդաստանէն ներս։
Յառաջացող հիւանդութիւնը եւ կեանքէն վաղաժամ հեռանալու խոր զգացումը հոգե-մտաւոր մեծ լարում առաջացուցին Մ. Զարիֆեանի մէջ։ Անսպառ եռանդով փարեցաւ ե՛ւ ազգային ծառայութեան համար իր ընտրած ուսուցչական ասպարէզին, ե՛ւ յատկապէս գրական-ստեղծագործական աշխատանքին՝ իր առաջին բանաստեղծութիւնները լոյս ընծայելով ինչպէս «Նաւասարդ» գրական հանդէսի, նոյնպէս եւ Պոլսոյ ՀՅԴ պաշտօնաթերթ «Ազատամարտ»-ին շարունակութիւնը եղող «Ճակատամարտ»-ի էջերուն։
Զարիֆեան ընթերցողին առջեւ բացաւ իր յոյզերու աշխարհը՝ քնքշօրէն երգելով, թէ «Գիշերներ կան».-
«Գիշերներ կան այնպէ՜ս լոյս որ՝ կարծես թէ
Երկինքն ի վար կը կաթէ
Արծաթէ Երգը հին
Այն անծանօթ աշխարհին,
Ուր կըսեն թէ աստւածները կը խորհին…
«Գիշերներ կան այնպէ՜ս մութ որ՝ կարծես թէ
Ծառերն ի վար կը կաթէ
Արծաթէ Երգը հին
«Այն գեղեցիկ աշխարհին,
Ուր հոգիներ հոգիներու կը փարին…»։
Զարիֆեանի բանաստեղծութիւնը շատ արագ սիրւեցաւ ընթերցողին կողմէ, նոյնպէս եւ անմիջապէս արժանացաւ իր ժամանակի ամենէն խստապահանջ քննադատներու գնահատանքին։
Պատճառը կամ բացատրութիւնը պէտք է փնտրել հաւասարապէս թէ՛ ի վերուստ իրեն շնորհւած տաղանդին, թէ՛ կեանքի անողոք հարւածին շղթայազերծած ներուժին՝ խռովքին։
Մ. Զարիֆեանի բանաստեղծութիւնը եղաւ պարզ ու հաղորդական՝ թէ՛ իր լեզւով ու ոճով, թէ՛ իր խոհական ու պատկերաւոր գիւտերով։ Վճիտ ու զուլալ առւակի պէս հոսեցաւ եւ կը շարունակէ նոյնպիսի թարմութեամբ հոսիլ, որովհետեւ դիպուկ է Մ. Իշխանի այն ընդգծումը, թէ՝ «Զարիֆեան «փոքրիկ երգերով մեծ վիշտեր կերգէ», ինչպէս կըսէր Հայնրիխ Հայնէ»։ Ահա՛ այդպիսին է «Հոգիս» խորագրւած իր քերթւածը.-
«Հոգիս պըզտիկ աղբիւր մըն է արծաթէ,
Գիշերին մէջ գըլգըլացող ու լացող,
Որ քէն չունի ժայռերուն դէմ, կաղօթէ՜,
Ու լուսնակէն կը սպասէ լո՛կ շիթ մը ցօղ…
«Ո՛չ մէկ ուռի ճամբուս վըրայ ամայի.
Կործանեցան բոլորը մե՜ծ հովերէն.
Հոն-հոն ագռա՛ւ մը լոկ ջուրիս կը նայի՝
Այց ես կերթա՜մ գըլգըլալէն ու լալէն…
«Ինչու որ, օ՜, գիտե՛մ թէ օր մը աղւոր
Պիտի գայ Կոյսն անտառներու խորերէ,
Ու հակելով ջուրիս վըրայ մենաւոր՝
Պիտի ափին մէջ մարգարիտնե՛րըս համրէ»:
Տարբեր ալ չէր կրնար ըլլալ, որովհետեւ կեանքին հանդէպ միայն սէր ու պաշտամունք ունէր ան եւ սիրոյ մէջ միայն քնքշանք կար Զարիֆեան Մատթէոսի ներաշխարհէն ներս։
Եւ մինչեւ վերջին շունչ կեանքին ու սիրոյ, գեղեցիկին ու մարդկայինին անյագ ծարաւը սրտին ու շրթներուն, Մատթէոս Զարիֆեան առյաւէտ հեռացաւ՝ ընթերցողին կտակելով իրա՛ւ աշխարհը «Խենթ»-ին, յորդորելով՝ «Մի Դպիք».
«Գիտէք որքան թախիծ կայ
Հոգիին խորն այդ տղուն,
Մի դպիք, թող քրքջայ
Խենթին քրքիջն է բեղուն,
«Հոգիին խորն այդ տղուն
Իջեր եմ ես ու տեսեր
Երազ մը ծեր, նւաղուն
Ու անկիւն մը փլած սէր։
«Ա՜հ, մի դպիք այդ տղուն
Խենթը մինակ կը թողուն»…

Կեանքի, սիրոյ եւ գեղեցկութեան մահամերձ բանաստեղծը

Ն.

Աղբյուր

Զատիկը Գերմանիայում

Զատկի ավանդույթները եւ մաքսայինները Գերմանիայում

Զատիկը Գերմանիայում ամենահայտնի տոներից է: Երկար, ցուրտ գերմանական ձմեռից եւ Կարնեւալի ժամանակավոր օգնությունից հետո, Զատիկը ողջունում է անհամբեր սպասում է գարնանային սեզոնին:

Ամերիկացիները եւ մյուս արեւմտյան երկրները կարող են զարմացնել, թե որքան ավանդույթներ են գալիս անմիջապես գերմանական մշակույթից: Պարզեք, թե ինչպես նշելու Զատիկը Գերմանիայում ամենատարածված Զատկի ավանդույթներով :

Գերմանական Զատկի ավանդույթները

Սուրբ Ծնունդի նման, աշխարհում կան բազմաթիվ ավանդույթներ, որոնք արմատ են Գերմանիայից:

Զատկի նախորդ շաբաթվա ընթացքում Գերմանիան պատրաստվում է նոր սեզոնի: Դուք կտեսնեք գարնանային ծաղիկների ցուցադրման եւ ավանդական ostereierbaum (Զատկի ծառեր) եւ մասնաճյուղեր, որոնք հայտնվում են մթերային խանութներում եւ ծաղկի խանութներում:

Գերմանական Զատկի ծառ

Ինչ է Զատկի ծառը, կարող եք հարցնել: Twigs եւ մասնաճյուղեր կամ հատուկ ձեւավորված Զատիկի ծառեր, որոնք պարունակում են Զատկի տանը, գունավոր զարդարված ձուով լցված:

Մասնաճյուղերը վաճառվում են քաղաքի յուրաքանչյուր ֆլորիստի մեջ, ներառյալ ` U- ի եւ S-Bahn- ի կանգառներում, եւ միայն 1,50-ից 5 եվրո է` կախված սաղարթի տեսակից: Ձվի բոլոր մակարդակներում կարելի է գտնել նաեւ: Neon պլաստիկից մինչեւ ավանդական Սորբյան ձվերը:

Եթե դուք ճանապարհորդում եք, այցելեք Սաֆելդդում տպավորիչ Զատիկի ծառ: Հազարավոր ձուներ Volker Kraft այգում զարդարում են մի ծառ, եւ մոտավորապես 8,000 մարդ գալիս է զարմանում:

Գերմանական Զատկի ձու

Ձվերը Զատկի տոնակատարություններում նշանավոր հատկություն ունեն, որպես նոր կյանքի խորհրդանիշներ:

Գերմանիայում ձվերը հաճախ ձեռքի պայթյուններ են եւ նրբորեն զարդարված: Ձվերը ավանդաբար ներկված էին թեյի, արմատների եւ համեմունքների նման բնական նյութերով: Այսինքն, ժամանակակից ժամանակները ներխուժում են, եւ դուք կարող եք նաեւ գնել ձվի կուտակված հավաքածուներ կամ խանութում պայծառ, նախնական ներկված ձու:

Եթե ցանկանում եք տեսնել ավանդական ձվի ձեւավորում, այցելեք արեւելյան Գերմանիայում գտնվող Սորբի Զատկի Ձու շուկա :

Այստեղ ավանդական հագուստով մարդիկ զգուշորեն ձեռքի պայթեցման եւ ձու վաճառելու համար պատրաստում են մի շարք նմուշների մեջ:

Գերմանական Easter Bunny- ն

Զատկի ձվի կողքին, նապաստակ ամենատարածված Զատկի պատկերն է: 16-րդ դարում գրված գերմանական գրքերում առաջին անգամ հիշատակվում էր Զատիկ տապին, որը խորհրդանշում էր պտղաբերությունը: Բանջարեղենը այնուհետեւ ներմուծվում է Ամերիկայի կողմից, Փենսիլվանիայի հոլանդացի բնակիչների կողմից, որը կոչվում էր « Օսքթերը» (Easter Hare):

Մոտ 1800-ական թվականներին Գերմանիայում առաջին կերակրատեսակները պատրաստվեցին Զատկի տոնախմբություններ: Եվ նույնքան տաղանդավոր բանվորների նման, նրանք բազմապատկեցին:

Գերմանական Զատիկի շոկոլադներ

Գերմանիայում միշտ կա շոկոլադի ուտելու առիթ, բայց Զատիկը իսկապես դրանով է մեկնարկում:

Առաջարկի մեջ գտնված բազմաթիվ վերաբերմունքի մեջ, մանկական uberraschung ( բարեգործական անակնկալ) սիրված եւ անբաժանելի գերմանական Զատկի ավանդույթը, չնայած ընկերության ծագմանը Իտալիայում: Չնայած ԱՄՆ-ում իրավաբանական չէ, թեեւ հեշտությամբ կարող եք գտնել տիկնիկների եւ այլ շոկոլադների այլ առաջարկներ, դուք կգտնեք դրանք ամենուրեք Գերմանիայում:

Գերմանական Զատկի աղբյուր

Osterbrunnen (Զատիկի շատրվանները) գերմանացին մեկ այլ գունավոր տոն է: Հանրային շատրվանները մշտադալար եւ գունագեղ Զատկի ձվերի կամարների մեջ են:

Նրանք սովորաբար հայտնվում են կաթոլիկ- գերմանական Հարավային Գերմանիայում , ինչպես Բիբերբախում:

Նրանց շատրվանները հաղթել են Գինեսի ռեկորդների գրքում եւ նկարել ավելի քան 30 հազար զբոսաշրջիկներ Զատկի շուրջ:

Զատկի տոնակատարությունը Գերմանիայում

Եթե դուք ծախսում եք Զատիկը Գերմանիայում, հիշեք այս երկու բառերը. Frohe Ostern- ի (FRO-Huh OS-tern) — Շնորհավոր Զատիկ: Այս ամենը հնչում է մթերային խանութում պատահական փոխազդեցությունից `ընկերների եւ ընտանիքի շրջանում ողջույնները փակելու համար:

Լավ ուրբաթ
Զատիկի շաբաթը Գերմանիայում սկսվում է հանգիստ լավ ուրբաթ ( Karfreitag ): Շատ ընտանիքներ ձուկ են ուտում, որպես իրենց ավանդական Ուրբաթ ճաշը, նախքան հանգստանալը:

Զատիկ շաբաթ
Զատիկ շաբաթը մի մեծ օր է, այցելելու բացօթյա Զատիկի շուկա, որտեղ դուք կարող եք դիտել արհեստագործական Զատկի ձվեր, փորագրված Զատկի ձեւավորում եւ տեղական արվեստի եւ արհեստների: Կանգնեք գերմանացի հացթուխի հատուկ Զատիկի բուժման համար որպես գառնուկի տեսքով քաղցր տորթ:

Շաբաթ երեկոյան, Գերմանիայի հյուսիսում գտնվող մարզերը կբացեն Զատկի տոնակատարությունները, ձմեռային մթնոլորտի հոգիները եւ ողջունելով տաք եղանակները :

Զատիկ կիրակի
Զատկի կիրակնօրյա տոն է: Առավոտյան ծնողները պնդում են գունավոր, պինդ խաշած ձու, շոկոլադի bunnies, քաղցրավենիք (ինչպես Kinder Surprise) եւ փոքրիկ նվերներ լցված զամբյուղները: Շատ ընտանիքներ հաճախում են Զատկի ծառայություն, որին հաջորդում են ավանդական Զատիկի ճաշը, գառնուկը, կարտոֆիլը եւ թարմ բանջարեղենը:

Զատիկ երկուշաբթի

Սա հերթական հանգիստ ընտանիքի օրն է: Ոմանց համար նշվում է ճանապարհորդության տոնից վերադառնալու համար: Դա նաեւ ազգային տոն է, որպեսզի ակնկալեն գրասենյակներ եւ խանութներ փակվեն:

Ճանապարհորդական խորհուրդներ Զատկի համար Գերմանիայում

Գերմանացիները երջանիկ են վայելելու շատ երկար Զատիկ հանգստյան օր: Լավ ուրբաթից մինչեւ Զատիկ Երկուշաբթի ամեն ինչ փակված է խանութներից, բանկից եւ գրասենյակից: Բացառություն է լինում շաբաթ օրը, երբ ամեն ինչ նորմալ է բացվում, չնայած զգուշանալով, որ մթերային խանութները զբաղված են զբաղված մարդկանց հետ:

Գնացքները եւ ավտոբուսները գործում են սահմանափակ տոնական օրվա ընթացքում եւ հաճախ տառապում են տոնական կամ ընտանիք կազմող մարդկանց հետ:

Դպրոցական տոները նույնպես համընկնում են Զատկի տոների հետ: Նրանք սովորաբար երկու շաբաթ է Զատկի շաբաթվա ընթացքում: Ակնկալում ենք, որ երեխաներն ու նրանց ընտանիքները այս անգամ ճանապարհորդում են: Հիշեք, որ հյուրանոցները, թանգարանները, ավտոճանապարհները եւ գնացքները, ամենայն հավանականությամբ, կլինեն մարդաշատ եւ ձեր նախադրյալները վաղուց:

Գերմանիայում Զատիկի համարները

2018 թ . Մարտի 29-ից ապրիլի 2-ը

2019 թ . Ապրիլի 19-ից ապրիլի 22-ը